Vrijwilligerswerk anno 2023

Vrijwilligersorganisaties anno 2023 staan voor de opdracht om hun structuur en cultuur te actualiseren en af te stemmen op de noden van de hedendaagse aankomende vrijwilliger.

Vrijwilligersorganisaties anno 2023 staan voor de opdracht om hun structuur en cultuur te actualiseren en af te stemmen op de noden van de hedendaagse aankomende vrijwilliger. Het managen van de verwachtingen van bestaande én aankomende vrijwilligers is hierbij dé opdracht.

Vlaanderen kenmerkt zich reeds decennia lang door een sterke participatie van burgers aan de opbouw van de samenleving. Ooit ontstaan vanuit een ‘caritas’ gedachte binnen zeer specifieke sectoren is vrijwillig engagement stelselmatig geëvolueerd naar een zeer brede waaier aan activiteiten binnen een groeiend aantal organisaties en diensten.

Terwijl de overheid de laatste decennia alles in het werk stelde om vrijwilligerswerk goed te omkaderen (cf. wet op het vrijwilligerswerk, decreet op vrijwilligerswerk binnen de gezondheidssector, statuut van de verenigingswerker) zien we dat de wijze van engagement van burgers wijzigt.

De vraag of burgers anno 2023 dan minder geëngageerd zijn dan vroeger blijft onbeantwoord. Bronnen spreken van een dalend engagement binnen Vlaanderen, andere spreken van een stagnering of een stijging.

Wat we wel zeker weten is dat er anno 2023 een enorm aanbod is gecreëerd van vrijwilligersorganisaties. In vele tienduizenden verenigingen, diensten, projecten en initiatieven kunnen mensen terecht om hun steentje bij te dragen. Niet enkel het rode kruis, de brandweer of de lokale sport-, cultuur- of jeugdvereniging schakelt vrijwilligers in. Vrijwilligerswerk wordt anno 2023 ingebed in de meest diverse sectoren waarbinnen tijdelijke, projectmatige of vaste initiatieven zich open stellen voor mensen die hun steentje willen bijdragen.

Een gewijzigd maatschappijbeeld zorgt daarnaast voor een gewijzigde invulling van arbeid.
Een gewijzigde invulling van vrijwillige arbeid is hier een logisch gevolg van.
En net deze gewijzigde invulling van engagement wordt binnen vele ‘traditionele’ aanbieders van vrijwilligerswerk als lastig ervaren. Daar waar nieuwe, wendbare aanbieders onmiddellijk meesurfen op de hedendaagse golven van engagement.

Onze samenleving kenmerkt zich door een aantal duidelijke trends die impact hebben op vrijwillig engagement:

  • Een evolutie van systeem centraal naar klant centraal
  • Flexibiliteit neemt de plaats in van vastheid
  • ‘Op maat’ wordt het devies
  • Mensen hebben per week 7u. minder tijd dan 20 jaar terug (cf. Trendwatcher Herman Konings). Mobiliteit en de opkomst van kennis- en diensteneconomie waarin we flexibel beschikbaar moeten zijn spelen hierbij een belangrijke rol.
  • Tijd wordt de nieuwe vorm van luxe
  • Multimediale wereld zorgt voor een permanente bereikbaarheid en connectiviteit. Permanente virtuele mobiliteit.
  • Jobhoppen
  • Wijzigende gezinssamenstellingen

Wanneer we bovenstaande trends extrapoleren naar het vrijwilligerswerk dan zien we volgende verschuivingen bij aankomende/startende vrijwilligers:

  • Vrijwilligers nemen engagementen meer versplinterd op, gespreid over verschillende organisaties/initiatieven.
  • Engagementen zijn korter van duur.
  • Vrijwilligers kiezen bewust welke taken/opdrachten ze willen aangaan.
  • Engagement is niet meer integraal en allesomvattend.
  • Mensen zoeken de win-win in vrijwillig engagement. Vrijwilligers kijken kritisch naar wat ze in return krijgen. Zowel materiële als immateriële aspecten spelen een rol.
  • Binding tov de organisatie is losser.
  • Vaste engagementen worden vermeden.
  • Vrijwilligers gaan makkelijker hoppen.
  • Aankomende vrijwilligers willen mee redeneren, niet enkel uitvoeren.

Bovengenoemde evoluties vragen een bewuste aanpak van vrijwilligerswerk.
Daar waar vrijwilligers een essentieel onderdeel van de dienstverlening opnemen volstaat het niet meer een sterke visie te vormen op de inhoudelijk doelen en de opdrachten van de organisatie. Het uitbouwen van een bewuste en hedendaagse visie op vrijwilligersbetrokkenheid dringt zich op. Daar waar vrijwilligers en beroepskrachten samen functioneren dienen ook deze verhoudingen geactualiseerd te worden.

Kortom, vrijwilligersorganisaties anno 2023 staan voor de opdracht om hun structuur en cultuur te actualiseren en af te stemmen op de noden van de hedendaagse aankomende vrijwilliger. Het managen van de verwachtingen van bestaande én aankomende vrijwilligers is hierbij dé opdracht.

Koen Vermeulen
Koen Vermeulen

Engagement waar de trots van afspat, daar werken we aan!
Bij vrijwilligers, beroepskrachten én organisaties

Delen
Delen

Meer berichten

Goesting gekregen?

We zetten je graag in beweging.